Rockefeller ailesi ya da Rockefeller hanedanı, dünyada finansal olarak en büyük servete sahip ailelerinden biridşr. Petrol endüstrisi ve politika işleri ile ilgilenen Amerikalı bir ailedir. Amerikan petrol endüstrisi tarihinde bir devrim yaratan Standard Oil’den sonra, 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başlarında John D. Rockefeller ve kardeşi William A. Rockefeller Jr. ile kurulmuştur.. Chase Manhattan Bank’n sahibi olmasıyla bilinen aile, günümüzde Birleşik Devletler’in en büyük, dünyada ise sayılı büyük ailelerindendir.
ROCKEFELLER (John Davison), amerikalı sanayici (Richford, New York, 1839 – Ormond Beach, Florida, 1937). Mütevazı bir köy kilisesinde ayin eşyası muhafızıyken, bir ticari işletmeye muhasebeci olarak girdi. Daha sonra bir simsarlık şirketine ortak oldu. Rockefeller, petrol endüstrisinin vaat ettiği geleceği ilk sezenlerden biridir. 1862’de, 23 yaşındayken, ortaklık biçiminde, ilk petrol işletmesini kurdu, çok geçmeden işletmenin tek sahibi oldu. Amerikan petrol kuyularının üretiminin % 4’ü onun denetimindeydi. 1870’te, Standard Oil Company’yi kurdu. 1872’de, Cle- veland’daki 26 bağımsız rafinericiye, kendisiyle birleşmelerini önerdi. Yirmi bir ra- finerici bu öneriyi kabul etti. Birlikte, National Refiners’ Association’u kurdular. Rockefeller, demiryolu şirketleriyle gizli anlaşmalar yaparak, rakiplerinden daha ucuza taşıma olanağını elde etti ve Pittsburgh, Philadelphia, New York ve Baltimore’un bütün büyük rafinerilerinin kontrolünü ele geçirdi. 1877 yılında, petrol taşımacılığı konusunda, güçlü Pennsylvania Railroad, Empire Transportation Company ve Tide- water Pipeline Co. ile dev çapta bir mücadeleye girişti ve petrol taşımacılığının % 90’ını denetimi altına almayı başardı. 1882’de taşıma şirketleri, pipe-line şebekesi ve Standard Oil’un patronajı altında toplanan otuz dokuz rafineri şirketi sayesinde, bütün amerikan petrol endüstrisini egemenliği altına aldı. 1892’de, antitröst kanunlar gereğince, şirketi dağıtmaya mahkûm edilen Rockefeller, Parlamento’ nun kararına boyun eğmeyi reddetti. 1899’ da Ohio mahkemesi’nce ikinci bir kez daha yargılandıktan sonra Standard Oil’un feshini ilan etti, ama topluluğun unsurları birbirlerine sıkıca bağlı kalmayı sürdürdüler. Nihayet, 191Tde Birleşik Devletler Yüksek mahkemesi’nin bir kararı uyarınca şirket parçalandı ve aktifi, birbirinden ayrı 33 filyal arasında bölüştürüldü. Dünyanın en büyük servetlerinden birine sahip olan Rockefeller, şirket aktifinin büyük bir bölümünü çeşitli kurumlara (-» ROCKEFELLER ENSTİTÜSÜ), özellikle de Chicago Üniversitesi’ne dağıttı. —Oğlu JOHN DavİSON (Cleveland 1874 – Tucson, Arizona, 1960), Birleşmiş milletler’e, Manhattan’daki binasının inşasında kullanılan arsayı verdi.
Rockefeller enstitüsü, John Davison Rockefeller’in bağışları ile 1901’de New York’ta kurulan enstitü. Salt tıbbi araştırma amacıyla kurulmuştur; çatısı altında bir araya gelen her ulustan araştırmacılar hiçbir öğretim eylemine katılmazlar.
